۱۰ نکته مهم در رابطه با داوری

۱۰ نکته مهم در رابطه با داوری و مواردی که حتما باید رعایت کنید : امروزه اهمیت نهاد داوری بر کسی پوشیده نیست و به عنوان یک راه حل حقوقی کارآمد و دوستانه میان طرفین قرارداد ها و معاملات شناخته می شود. شکل گیری مناسبات اجتماعی گسترده و پیچیده میان افراد یک جامعه آغاز روابط حقوقی میان آنهاست. روابطی که با تعهدات و وظایف افراد شکل گرفته و کامل می شود و گاه می تواند سرآغاز مشکلات و بروز اختلافات حقوقی میان آنها نیز باشد. در چنین شرایطی مراجعه به مراجع قضایی و ثبت شکایت اولین گزینه ای است که به ذهن افراد خطور می کند. اما قانون نهادی متفاوت و دوستانه به نام داوری را پیش بینی نموده که به شکل بهتری می تواند به اختلافات افراد پایان دهد.

نهاد داوری سابقه ای دیرینه در فرهنگ ایرانی دارد و از دیرباز مراجعه به ریش سفیدان برای حل اختلافات امری مرسوم به شمار می رود. در حال حاضر نیز نهاد داوری معنی و مفهوم اصلی خود را حفظ نموده و کاربردهای گسترده تری پیدا کرده. مفهوم داوری عبارت است از مراجعه به فرد یا افراد منتخب طرفین قرارداد به منظور حل اختلافات و مشکلات پیرامون اجرای مفاد قرارداد. این مساله در متن قراردادها و معاملات افراد قابل پیش بینی است و طرفین دعوی می توانند با تراضی و توافق یکدیگر فرد و یا افرادی را به عنوان داور انتخاب کرده و حل مشکلات و اختلافات احتمالی خود را به او بسپارند.

بررسی ۱۰ نکته مهم در رابطه با داوری

قانونگذار در باب هفتم از کتاب آیین دادرسی مدنی به مساله ی داوری پرداخته و نگاهی جامع به آن داشته است. در ادامه با ۱۰ نکته ی مهم از نهاد داوری آشنا خواهید شد:

1. نهاد داوری به منظور حل اختلافات حقوقی ناشی ازاجرای مفاد معاملات و قرارداد های افراد پیش بینی شده است. بنابراین برای حل اختلافات کیفری، ثبتی و یا ملکی گزینه ی مناسبی نیست و نمی توانید به آن استناد کنید. شما می توانید در زمان انعقاد قراردادها و معاملات خود بندی را تحت عنوان داوری پیش بینی نموده و در رابطه با آن توافق کنید. همچنین شما می توانید ضمن قرارداد جداگانه ای نیز در رابطه با داوری به توافق برسید.
2. داوری در تمامی موارد اختیاری نیست و در برخی موارد خاص نیز داوری اجباری به حکم دادگاه وجود دارد که برای حل اختلافات طرفین قرارداد پیش بینی شده است. در رابطه با انتخاب داور شرایط متعددی پیش روی شماست. در برخی موارد داور با رضایت و توافق طرفین قرار انتخاب می شود. علاوه بر این امکان انتخاب داور از سوی افراد ثالث منتخب شما نیز وجود دارد. همچنین در برخی موارد انتخاب داور از سوی دادگاه صورت می پذیرد.
3. انتخاب داور از میان افراد حقیقی و حقوقی امکانپذیر است. توجه داشته باشید که در رابطه با انتخاب داور از میان افراد حقوقی قوانین و مقررات خاصی وجود دارد و مختص به موارد خاص است. انتخاب داور از میان افراد ایرانی و خارجی نیز در قانون پیش بینی شده و قابل اجراست. شما از میان افراد حقیقی می توانید یک یا چند داور را با تراضی یکدیگر انتخاب کرده و مطابق قانون برای آنها اجرت در نظر بگیرید.
4. در رابطه با انتخاب داور، داشتن اهلیت قانونی بسیار حائز اهمیت است و داور یا داوران منتخب شما بایستی شرایط اهلیت قانونی از جمله عقل و بلوغ را دارا باشند. همچنین ضروریست که داور یا داوران به موجب حکم قطعی دادگاه از داوری منع نشده باشند. چرا که به دنبال برخی احکام صادره از دادگاه ها و در کنار مجازات اصلی، ممکن است حکم منع از داوری نیز صادر شده باشد.
5. طرفین قرارداد می توانند حدود وظایف و اختیارات داور و یا داوران منتخب خود را تعیین نمایند. در چنین شرایطی داور و یا داوران منتخب شما صرفا در حیطه ی وظایف خود ملزم به داوری هستند و خارج از آن نمی توانند فعالیت کنند. این شکل از داوری مقید نامیده می شود . همچنین شکل دیگری از داوری تحت عنوان داوری مطلق نیز وجود دارد که حیطه ی وسیع تری از وظایف و اختیارات را برای داور و یا داوران تعریف می کند. در چنین شرایطی داور و یا داوران در صورت بروز هرگونه اختلاف حقوقی میان طرفین قراراداد می توانند به وظایف خود عمل کنند. به خاطر داشته باشید که شما می توانید برای نهاد داوری مدت زمان مشخصی تعیین کرده و محدودیت زمانی در نظر بگیرید.
6. داور قابل عزل است و با توافق و رضایت طرفین قرارداد عزل می گردد. همچنین امکان تغییر داور یا داوران وجود دارد.
7. در صورت استعفای داور بدون عذر موجه و یا در شرایطی که داور بدون عذر موجه از شرکت در جلسات داوری و انجام وظایف داوری خود امتناع ورزد، ملزم به جبران خسارت است و برای مدت زمان ۵ سال از انتخاب مجدد برای سمت داوری محروم خواهد شد.
8. حکم داوری برای طرفین قرارداد لازم الاجراست. البته در صورت مخالفت و تعارض این حکم با قانون و شرع لزومی برای قبول و اجرای آن وجود ندارد و می توان از طریق مراجع قضایی برای صدور حکم مقتضی اقدام نمود. همچنین امکان رد قسمتی از رای داوری و یا کل آن با تراضی و توافق طرفین قرارداد وجود دارد.
9. انتخاب محجورین، مجانین، قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم قضایی به عنوان داور حتی در صورت تراضی طرفین قرارداد ممکن نیست.

در صورت ابطال قرارداد اصلی، تمامی بندهای آن از جمله قرارداد داوری نیز باطل می شود. فراموش نکنیم که قرارداد داوری به تنهایی مفهومی ندارد و تابعی از قرارداد اصلی است. بنابراین با ابطال رای داوری ، تمامی شروط ضمن عقد و توافقات قرادادی میان طرفین قرارداد نیز باطل خواهد شد.

یادآور می شویم که قوانین و مقررات گسترده ای در باب نهاد داوری وجود دارد. به نظر شما کدام ویژگی نهاد داوری متمایز تر به نظر می رسد؟

برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با فرنیان فر وکیل متخصص داوری در ارتباط باشید.