جرم مشهود چیست؟ ۷ دلیل مشهود بودن جرایم

جرم مشهود به جرمی اطلاق می شود که مجرم در انظار عمومی و یا نیروهای انتظامی و بسیج و در یک مکان عمومی به وقوع می پیوندد و به هیچ وجه نمی توان منکر ارتکاب و آن شد. به طور کلی از دیدگاه قوانین ایران جرایم به دو دسته ی مشهود و غیرمشهود تقسیم بندی می شوند و قانونگذار برای هریک از این جرایم شرایط خاصی را پیش بینی نموده است.

وضعیت و نحوه ی ارتکاب جرایم می تواند شرایط متفاوتی را از منظر قانون ایجاد نماید و از این رو نحوه ی رسیدگی و تعیین مجازات آن از قاعده ی خاصی پیروی می کند. به این معنا که آثار حقوقی متفاوتی بر آن وارد است و این موضوع می تواند در روند رسیدگی به پرونده و تعیین مجازات جرم تاثیرگذار باشد. در ادامه با وکیل امور کیفری همراه باشید.

جرم مشهود به چه معناست؟

با توجه به قانون مجازات اسلامی ایران جرم به رفتارها و اعمالی اطلاق می گردد که به دنبال انجام فعل یا ترک فعلی صورت پذیرفته باشند که در قانون به آن اشاره و برای آن مجازات تعیین شده است. بنابراین در صورتی که ارتکاب جرم از سوی شخصی به اثبات برسد، مجرم بودن او محرز است و قطعا برای او مجازاتی مطابق با قانون در نظر گرفته می شود. مسئله ای که در این میان می تواند شبهات زیادی به وجود بیاورد و در حقیقت پروسه ی اثبات جرم را با چالش هایی روبرو نماید، نحوه و وضعیت ارتکاب جرم است.همانطور که پیش تر به آن اشاره شد اعمال مجرمانه از منظر قانون به جرم مشهود وغیرمشهود دسته بندی می شوند.

از نظر تعاریف قانونی جرم مشهود به آن دسته از اعمال مجرمانه اشاره می کند که در مقابل دید عموم مردم ،بازپرس، دادستان، ضابطین دادگستری و قضایی و به طور کلی در فضاهای عمومی به وقوع بپیوندد. چنین جرمی به هیچ وجه قابل انکار نیست و مجرم بودن شخص محرز است. برای مثال چاقوکشی و قدرت نمایی با سلاح در یک مکان عمومی مانند خیابان جرم مشهود به حساب می آید و مجرم نمی تواند آن را انکار کند.

ماده ی ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری

البته قانونگذار شرایط دیگری را نیز جهت تحقق جرم مشهود در نظر گرفته است. بر اساس ماده ی ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری، چنانچه عمل مجرمانه ای تحت شرایط زیر به وقوع بپیوندد در حکم جرم مشهود تلقی می شود:

 

1. هرگاه جرمی به وقوع پیوست و ماموران و ضابطان دادگستری بلافاصله در محل وقوع جرم حاضر شوند و یا آثار و نتایج جرم بلافاصله پس از وقوع آن محرز و مشهود باشد جرم در زمره ی جرایم مشهود قرار می گیرد.
2. اگر فرد بزه دیده و یا دو یا چند نفر شاهد بر وقوع جرم ناظر بوده باشند و موضوع را سریعا گزارش بدهند و در متن گزارش شخص و یا اشخاصی را به عنوان مجرم معرفی کنند، جرم از نوع مشهود خواهد بود.
3. چنانچه فرد مجرم بلافاصله پس از ارتکاب جرم متواری گردد و یا در حال فرار باشد و در چنین شرایطی دستگیر شود، جرم مشهود است
4. هرگاه متهم پس از ارتکاب جرم بلافاصه خود را معرفی کند، جرم از نوع مشهود است.
5. ارتکاب جرم از سوی افرادی که به تکدی گری و ولگردی مشغول هستند و یا سوءشهرت دارند در حکم جرم مشهود است.
6. در صورتی که جرم در محل مسکونی فردی رخ داده باشد و یا در شرایطی که در حین وقوع جرم فرد سریعا موضوع را به پلیس گزارش دهد و بلافاصله تقاضای بررسی صحنه ی جرم را نماید، جرم مشهود است.
7. در شرایطی که بلافاصله پس از وقوع جرم آثار، علائم، نشانه ها، ادله و یا اسباب ارتکاب جرم نزد شخص و یا اشخاصی یافت گردد و مجرم بودن شخص احراز گردد، مشهود بودن جرم ثابت می شود.

رسیدگی و روند دادرسی جرایم مشهود

همانطور که اشاره کردیم، در جرایم مشهود علنی بودن ارتکاب جرم در انظار عمومی محرز است و انکار آن امکانپذیر نیست. جهت رسیدگی به این جرایم نیازی به ثبت شکایت و سایر تشریفات قانونی نیست و به صورت فوری به آن رسیدگی خواهد شد. از این رو اثبات چنین جرایمی در مقایسه با جرایم غیرمشهود به مراتب آسان تر است و در مدت زمان بسیار سریع تری صورت می پذیرد. در رابطه با جرایم مشهود، مدارک و ادله ی ارتکاب جرم در دسترس هستند و این به اثبات جرم کمک می کند.

نکته: اگر مرتکب جرم طفل باشد، به این معنا که به سن ۱۸ سال تمام نرسیده باشد، ضابطان موظف هستند پس از دستگیری او را بلافاصله به دادگاه اطفال تحویل دهند.

تماس برای مشاوره حقوقی

جرایم مشهود دامنه ی وسیعی را در بر می گیرند و آثار و ادله ی جرم کاملا محرز و مشخص است. جدا از واکاوی و بررسی علل وقوع چنین جرایمی قانونگذار نکته ی مهم را در رابطه با این جرایم در نظر گرفته است. هرگاه جرمی در انظار عمومی به وقوع بپیوندد و ضابطین قضایی یا دادگستری حضور نداشته باشند، مردم حق مداخله دارند و می توانند اقدامات لازم برای جلوگیری از فرار مجرم و از بین رفتن آثار و ادله ی جرم را انجام دهند. اما در صورتی که ضابطان قضایی و یا دادگستری در محل وقوع جرم حضور داشته باشند، حق مداخله ی شهروندان منتفی خواهد بود.