افساد فی الارض شامل چه مواردی می شود؟

افساد فی الارض دایره ی گسترده ای از جرایم مختلف نظیر جرایم علیه امنیت ملی و یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا را در بر می گیرد و به مرتکب آن مفسد فی الارض گفته می شود. از آنجایی که مجازات جرم افساد فی الارض اعدام در نظر گرفته شده ، این سوال مهم همواره مطرح است که افساد فی الارض شامل چه مواردی می گردد؟ در ادامه با وکیل فرنیان فر همراه باشید.

نگاهی به جرم افساد فی الارض

در قانون مجازات از جرم افساد فی الارض تعریف مشخصی ارائه نشده و مجموعه ای جرایم مختلف را در بر می گیرد. در نظر داشته باشید که این اصطلاح از قوانین شرعی و فقهی برگرفته و انعکاسی از شرع اسلام است. بنابراین ممکن است در قوانین سایر کشورها تعریفی نداشته باشد و منحصرا در نظام حقوقی ایران وجود دارد.

با توجه به ماده ی ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی :

هر کسی که به طور گسترده، جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد جامعه، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب و دروغ، اخلال در نظام اقتصادی کشور، آتش کشیدن و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا راه اندازی مراکز فساد و فحشا یا مشارکت در آن‌ها مرتکب شود، به گونه‌ای که نظم عمومی کشور را مختل کند، ناامنی یا ورود خسارت عمدی به اموال عمومی و خصوصی، یا تمامیت جسمانی افراد، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می‌گردد.

وکیل کیفری : همانطور که متوجه شدید دایره ی گسترده ای از جرایم گوناگون در این ماده به چشم می خورد و ارتکاب هریک از این موارد تحت شرایط خاصی می تواند افساد فی الارض محسوب گردد. نکته ی قابل توجهی که در این میان وجود دارد، اخلال و ایجاد ناامنی در نظم عمومی جامعه است. به عبارت دیگر هریک از موارد فوق در ارتباط مستقیمی با این موضوع قرار دارند. از سوی دیگر گستره ی آثار مخرب و زیان بار این جرایم بایستی در سطح وسیع و گسترده باشد.

نکته ی مهم دیگری که در رابطه با این دسته از جرایم به چشم می خورد، مقید بودن آن است. تمامی جرایم مرتبط با افساد فی الارض از نوع جرم مقید به حساب می آیند. به این معنا که برای تحقق جرم، نتیجه ی نهایی آن بسیار حائز اهمیت است.

یعنی حتما بایستی اخلال در نظم و امنیت عمومی در سطح وسیع و گسترده صراحتا و آشکارا تحقق یابد و صرف شروع به جرم برای تحقق و اثبات آن کافی نیست.

مجازات افساد فی الارض

برای اثبات جرم افساد فی الارض یک بار اقرار متهم بالغ و عاقل که از روی قصد و اختیار صورت پذیرفته باشد کافیست. همچنین شهادت دو مرد عاقل نیز در اثبات این جرم موثر است.

همانطور که در انتهای متن ماده ی ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی به چشم می خورد، مجازات مفسد فی الارض اعدام است.

البته این قاعده ای مطلق نیست و در برخی موارد مجازات اعدام لحاظ نمی گردد. تصور کنید قاضی پرونده هیچ یک از موارد ماده ی ۲۸۶ را احراز نکرده ولی پاره ای نتایج و آثار زیان بار و مجرمانه از سوی متهم کشف شده است. در چنین مواردی حکم اعدام فرد منتفی خواهد بود اما به سبب برخی موارد ارتکاب یافته از سوی فرد، حبس تعزیری درجه ۵ یا ۶ برای او در نظر گرفته می شود. یعنی ۲ الی ۵ سال و یا ۶ ماه الی ۲ سال حبس در انتظار فرد خواهد بود.

توجه داشته باشید که برای اثبات و تحقق جرم سوء نیت و قصد و اراده ی مجرم از ارتکاب آن بسیار اهمیت دارد. مجرم بایستی به نتیجه ی اعمال و کارهایی که انجام می دهد کاملا واقف باشد و آگاهانه به انجام آنها مبادرت ورزد. در واقع احراز عنصر معنوی از سوی مقام قضایی بسیار مهم است. در غیر این صورت نمی توان صراحتا به این نتیجه رسید که افساد فی الارض به وقوع پیوسته است. یعنی مجرم بایستی آگاهانه به قصد اخلال در نظم و امنیت عمومی جامعه دست به ارتکاب جرم بزند و از نتیجه ی اعمال خود کاملا آگاه باشد.

در رابطه با مجازات معاونت در فساد فی الارض هرگاه شخصی دیگری را در راستای جرایم مرتبط با فساد فی الارض کمک کند و در تحقق جرایم مرتبط با آن مشارکت مستقیم و فعالی داشته باشد، در حکم مفسد فی الارض شناخته می شود و مجازات اعدام برای او لحاظ می گردد.

ارائه مشاوره حقوقی

با توجه به رخدادها و وقایع سال های اخیر جرایمی نظیر افساد فی الارض در صدر خبرهای رسانه ها قرار گرفته و افراد بسیاری به آن محکوم گردیده اند. افساد فی الارض می تواند در جرایم اقتصادی و جرایم رایانه ای نیز به چشم بخورد و حسب مورد نتایج و آثار زیان بار متعددی به همراه دارد. در صورت مشاهده ی هرگونه جرمی در این زمینه امکان ثبت شکایت برای افراد وجود دارد و رسیدگی قضایی به موضوع پس از ثبت شکایت آغاز خواهد شد.

جرم افساد فی الارض با جرم محاربه تفاوت هایی دارد و تمامی موارد افساد فی الارض را نمی توان به عنوان محاربه در نظر گرفت. هرچند تمامی مصادیق محاربه به نوعی افساد فی الارض است.