تعریف عقد معلق + 4 شرط صحت قرارداد

عقد معلق چیست ؟ به آن دسته از عقود اشاره می کند که تحقق نتیجه ی نهایی عقد منوط بر تحقق امر دیگری در آینده باشد. بنابراین آثار حقوقی چنین عقدی را نمی توان بلافاصله پس از انعقاد عقد مشاهده نمود.

در مقابل عقد معلق، عقد منجز قرار داد که آثار و نتایج آن به محض وقوع عقد نمایان می گردد. در نظر داشته باشید که برای عقد معلق تحقق امری را در نظر می گیرند که دور از ذهن نیست و احتمال وقوع آن همیشه وجود دارد. در حقیقت تحقق و وقوع امری در آینده نتیجه و تکلیف نهایی عقد را روشن می کند. در ادامه با وکیل فرنیان فر همراه باشید.

عقد معلق به چه معناست؟

با توجه به ماده ی 183 قانون مدنی ایران، عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند که مورد قبول همگی واقع شود. به عبارت دیگر رضایت و توافق از مهم ترین ارکانی است که در تمامی عقود حائز اهمیت است. به طور کلی به محض وقوع و انعقاد عقد، آثار و تبعات قانونی آن جاری می گردد.

عقد معلق گونه ای از عقد است که آثار و نتایج نهایی آن به صورت مشروط و معلق تعریف می شود و منوط به تحقق امر دیگریست. در واقع طرفین برای نهایی شدن آثار عقد تحقق امر مهمی را در نظر می گیرند. به نظر شما وقوع چنین عقدی صحیح است ؟

از نظر قانونی شرایط صحت قرارداد ها و عقود به شرح زیر می باشد:

1. قصد طرفین و رضای آنها
2. اهلیت طرفین
3. موضوع معین که مورد معامله باشد
4. مشروعیت جهت معامله

بنابراین انعقاد عقد معلق کاملا قانونی است و صحت قرارداد ها را زیر سوأل نمی برد.

توجه داشته باشید که در عقد معلق آثار عقد معلق است، اما انعقاد عقد قطعی شده و به پایان رسیده است. در حقیقت خود عقد معلق نیست و تنها نتیجه ی آن معلق مانده است. تحقق این امر در آینده رخ می دهد و بحث احتمالات نیز برای آن مطرح است. به این معنا که ممکن است رخ بدهد و یا هرگز اتفاق نیفتد. اما امری محال نیست. عدم تحقق آن نیز عقد را باطل نمی کند، بلکه نتیجه ی حاصل از عقد نمایان نخواهد شد. اما عقد صحیح است.

از مهم ترین آثار و نکاتی که در رابطه با عقد معلق بایستی در نظر داشت، تعهدات طرفین عقد است. به دنبال انعقاد هر عقد و قراردادی پاره ای تعهدات دوجانبه برای طرفین آن ایجاد می شود که به محض وقوع عقد ملزم به ایفای آن هستند. در رابطه با عقد معلق ایفای تمامی این تعهدات منوط بر تحقق شرط در آینده است. در غیر این صورت هیچ یک از طرفین عقد نمی توانند قبل از تحقق امر مذکور دیگری را به اجرای این تعهدات ملزم نماید.

 بطلان عقد معلق

با توجه به وضعیت خاص و استثنایی عقد معلق به منظور پاره ای مصلحت ها اعمال آن در برخی شرایط ممنوع می باشد. به طوریکه با انعقاد آن بطلان عقد مذکور حتمیست. از مهم ترین موارد بطلان عقد معلق می توان به موارد زیر اشاره نمود:

عقد نکاح معلق 

عقد نکاح معلق و مشروط به هر شکلی که باشد، حتی با رضایت کامل طرفین عقد، ممنوع است و موجب بطلان نکاح می گردد. به سبب جایگاه و اهمیت نکاح و ارتباط آن با بنیان خانواده قانونگذار محدودیت های خاصی را برای این عقد در نظر گرفته که یکی از آنها مشروط و معلق بودن نکاح است.

شروط نامشروع و غیرقانونی 

از آنجایی که شروط نامشروع و غیرقانونی به بدنه ی اصلی عقد گره خورده است و به عنوان مبنای اصلی عقد شناخته می شود، باعث بطلان عقد معلق خواهند بود. همانطور که پیشتر نیز ذکر کردیم، مشروعیت جهت معامله به عنوان شرط اصلی صحت عقود و قرارداد ها شناخته می شود. بنابراین در هر صورت به بطلان عقد منتهی خواهد شد.

6 نکته ی مهم در رابطه با عقد معلق

1. تمامی آثار و تبعات حقوقی عقد معلق پس از تعلق عقد به بار می نشیند و آغاز می شود.
2. عقد معلق قابل انتقال به ورثه است.
3. به محض تحقق امری که عقد بر آن معلق آن است، آثار و نتایج آن آغاز می شود. بنابراین هریک از طرفین عقد ملزم به ایفای تعهدات خود هستند. در چنین شرایطی عدم انجام تعهدات از جانب طرفین عقد می تواند با پیگیری های قانونی همراه باشد.
4. عقد معلق صرفا نتیجه ی عقد را تا زمان تحقق امر مذکور فاقد اثر می کند، اما تحقق عقد قطعیست.
5. امری که در رابطه با عقد معلق در نظر گرفته می شود، بایستی یک حادثه ی خارجی منطقی باشد.
6. بیشتر فقها در این موضوع اتفاق نظر دارند که عقد معلق باطل است. با این حال بر اساس قانون مدنی عقد معلق در چهارچوب قانونی صحیح است.

پیگیری پرونده با وکیل فرنیان فر

شاید اغراق نباشد اگر بگوییم بخش عمده زندگی ما به قرارداد ها و عقود وابسته است. از یک بیع ساده تا معامله ی خرید خودرو و حتی ازدواج همه و همه در قالب عقود و قرارداد ها تعریف شده اند. به همین دلیل قانونگذار نهایت دقت و توجه خود به این امر معطوف کرده تا کارآمدترین و دقیق ترین قوانین را در این حوزه به تصویب برساند.

با توجه به اصل آزادی و اراده ی افراد انعقاد عقد معلق از نظر قانونی امکانپذیر می باشد و جز در پاره ای موارد خاص ممنوعیت دیگری برای آن در نظر گرفته نشده است. با این حال چهارچوب های قانونی خاصی برای آن لحاظ گردیده است که بتواند حافظ منافع حقوق افراد باشد.