آزادی مشروط چه شرایطی دارد ؟ ۷ شرط + ۳ نکته مهم

آزادی مشروط و شرایط آن – وکیل فرنیان فر : قانون مجازات اسلامی همان قدر که منبع مجازات های سخت و باز دارنده است مرجع عطوفت نسبت به برخی از محکومین نیز می باشد. آزادی مشروط یکی از طرق قانونی مساعدت و کمک به برخی از زندانیان است.

با توجه به اینکه قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲ در خصوص اعطای آزادی مشـروط به زندانیان با قانون مجازات مصوب در سال ۱۳۷۰ متفاوت است بنابراین در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که آزادی مشـروط چیست و شرایط استفاده از آن چگونه است؟

آزادی مشروط چیست؟

وکیل فرنیان فر : همانطور که از معنای لغوی اصطلاح فوق بر می آید آزادی مشـروط به معنای نوعی رهایی است که به صورت مطلق نمی باشد و وابسته به برخی از شاخص هاست.

در حقوق جزا به نوعی از آزادی زندانیان که پیش از موعد صورت می گیرد و شروط خاصی را هم برای مدت معین تعیین می کنند آزادی مشـروط می گویند. در واقع فرد قبل از موعد از زندان آزاد می شود، مشروط بر اینکه در زمان تعیین شده از خود حسن رفتار نشان داده و مرتکب جرم نگردد در غیر این صورت آزادی او لغو و به زندان باز گردانده می شود.

مرجع صادر کننده آزادی مشروط

صدور حکم آزادی مشروط توسط دادگاه صادر کننده حکم صورت می گیرد اما دادستان و قاضی اجرای احکام باید درخواست آزادی مشروط را در خصوص فرد زندانی مطرح کنند تا دادگاه صادر کننده حکم نیز نسبت به این موضوع رسیدگی نماید.

در واقع رییس زندان ها می تواند لیستی از افراد که در طول مدت زندان از خود حسن رفتار نشان داده اند تهیه کرده و به قاضی اجرای احکام تحویل دهد. قاضی اجرای احکام نیز درخواست آزادی مشروط برای افراد مورد نظر خود را به مقام صادر کننده حکم ارائه می نماید.

مقام قضایی مختار است که برخی از افراد لیست را مشمول آزادی مشروط نماید و برخی دیگر را خیر! همچنین می تواند هیچ کدام از افراد مذکور در لیست را شایسته آزادی از زندان نداند و درخواست رییس زندان یا قاضی اجرای احکام (و در برخی از موارد درخواست دادستان) را رد کند. البته امکان درخواست مجدد توسط این افراد وجود دارد.

شرایط اعطای آزادی مشروط

شرایط آزادی مشروط به شرح ذیل است:

1. اگر مدت محکومیت کمتر از ده سال است، محکوم علیه باید یک سوم از میزان مجازات را سپری کرده باشد.
2. اگر مدت محکومیت بیشتر از ده سال است، محکوم علیه باید نصف میزان مجازات را سپری نموده باشد.
3. وی باید در تمام مدت محکومیت از خود حسن رفتار نشان دهد به نحوی که رییس زندان احتمال بدهد وی بعد از آزادی دیگر مرتکب جرم نمی شود.
4. محکوم علیه باید قبلاً از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد. تنها یک بار استفاده از آزادی مشـروط باعث می گردد که افراد دیگر حق استفاده از آن را نداشته باشند.
5. وی باید در راستای جبران ضرر متضرر اقدام نموده باشد؛ منظور ما از متضرر، شاکی خصوصی پرونده است. جبران ضرر نیز ممکن است به صورت کامل صورت گیرد یا اینکه تقسیط شود. هر کدام از این موارد برای اعطای آزادی مشـروط کفایت می کند. البته محکوم علیه می تواند درخواست اعسار دهد و تا زمانی که توانایی لازم برای جبران ضرر را پیدا نکرده است از آزادی مشروط نیز بهره مند شود.
6. تایید شرایط فوق توسط رییس زندان ها، قاضی اجرای احکام یا دادستان و تایید نهایی توسط دادگاه صادر کننده حکم بدوی نیز از الزامات مورد نیاز است.
7. دادگاه قبل از اعطای حکم آزادی مشـروط می تواند تفهیم نماید که ضمانت اجرای خاصی را در خصوص عدم پیروی از دستورات دادگاه در نظر می گیرد. به عنوان مثال: در صورت لغو آزادی مشـروط، فرد علاوه بر تحمل باقی مانده مجازات به یک الی دو سال حبس بیشتر محکوم می شود.

نکاتی که باید در خصوص آزادی مشروط بدانید

باتوجه به اینکه آزادی مشروط و شرایط آن در چند دهه گذشته مشمول برخی از تغییرات بوده است باید به برخی از نکات در این زمینه اشاره کرد:

1. آزادی مشروط صرفاً در خصوص حبس تعزیری است نه تمام جرائم تعزیری.
2. فرد ممکن است قبلاً مرتکب جرم شده باشد و حتی دارای سوء پیشنیه باشد اما شرط اصلی برای استفاده از آزادی مشروط، عدم بهره مندی از آن در دوره های قبل است.
3. آزادی مشروط در صورت ارتکاب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت و تکرار تبعیت نکردن از دستورهای دادگاه در مدت آزادی مشروط بدون عذرموجه لغو می گردد.