شروط باطل کننده عقد نکاح چیست ؟

شروط باطل کننده عقد نکاح به آن دسته از شروط زوجین اشاره می کند که باعث باطل شدن عقد نکاح می شود و به صحت آن خلل وارد می کند. در رابطه با فلسفه ی وجودی شرایط ضمن عقد به این نکته اشاره می کنیم که به صورت عرفی و قانونی سالهاست که شروط ضمن عقد پابرجاست و طرفین عقد نکاح می توانند پاره ای شرایط را برای شروع زندگی مشترک خود عنوان نمایند. حال به نظر شما دایره ی قانونی و شرعی این شرایط تا کجاست؟ آیا به عنوان یکی از طرفین عقد نکاح می توان هر شرطی را ضمن عقد نکاح بیان نمود و یا محدودیت هایی در این رابطه وجود دارد؟ در ادامه برای کسب اطلاعات بیشتر با وکیل فرنیان فر همراه باشید.

نگاهی به شروط مبطل عقد نکاح

به محض انعقاد عقد نکاح پاره ای وظایف و تعهدات متقابل برای زوجین ایجاد می گردد که هریک از آنها ملزم به انجام و رعایت آن هستند. برای مثال: بر اساس قوانین فقهی و شرعی و قوانین مدنی ایران ریاست خانواده پس از عقد نکاح بر عهده ی مرد قرار می گیرد. این مساله بدون اینکه در ضمن عقد نکاح مطرح گردد، به عنوان یک اصل قانونی پذیرفته شده است. مثال: دیگری که می توان در این زمینه بیان نمود، پرداخت نفقه ی زن و قبول مسئولیت های مالی زندگی مشترک است که بر عهده ی مرد قرار دارد. مواردی از این قبیل به محض وقوع عقد نکاح پذیرفته شده و نیازی به بیان شرط در این مورد نیست. با این حال ذات عقد نکاح به گونه ای است که زن و مرد می توانند پاره ای شروط شرعی و قانونی را مقرر نمایند.

شروط باطل عقد نکاح شامل چه مواردی می شود ؟

شروط باطل عقد نکاح به آن دسته از شروط اشاره می کند که ممکن است به خودی خود باطل باشند اما خللی به عقد نکاح وارد نمی کند. در چنین شرایطی خود شرط باطل است و آثار باطل بودن آن به عقد نکاح سرایت نمی کند . در نتیجه ذات عقد نکاح صحیح خواهد بود.

در ماده ی 232 قانون مدنی به پاره ای از شروط اشاره گردیده که ذات آنها باطل است ولی خللی به صحت عقد وارد نمی کنند:

شرطی که انجام آن غیرمقدور است.

شرایطی را در نظر بگیرید که هریک از طرفین عقد نکاح توافق خود را در رابطه با شرط ضمن عقدی که انجام آن مقدور نیست اعلام می نمایند. برای مثال: زن شرط می کند که همسرش بایستی مرده ای را زنده نماید. طبیعتا انجام چنین شرطی امکانپذیر نیست ولی ذات عقد صحیح و پابرجاست.

شرطی که در انجام آن نفع و فایده ای نباشد.

برخی شروط ضمن عقد ممکن است هیچ نفع و فایده ای برای طرفین آن نداشته باشد. برای مثال: فرض کنید زن شرط می کند که شوهرش آب یک استخر را بدون وسیله خالی نماید. در چنین شرایطی شرط باطل است اما عقد نکاح صحیح است و به قوت خود باقیست.

شرطی که ذات آن نامشروع و غیرقانونی باشد.

تصور کنید زن و مردی پس از عقد نکاح روابط آزاد با دیگران را برای یکدیگر جایز می شمارند و حتی در این زمینه شرط ضمن عقد نکاح تنظیم می کنند. بر اساس قوانین حقوقی و شرعی و حتی عرف جامعه این شرط از پایه و اساس باطل است ولی بیان کردن آن و توافق در این زمینه خللی به صحت عقد نکاح وارد نخواهد کرد.

شروط باطل کننده عقد نکاح و نکات مهم آن

اصطلاح شروط مبطل عقد نکاح به آن دسته از شروطی اشاره می کند که شرط کردن و بیان نمودن آنها ضمن عقد نکاح می تواند موجبات انحلال و بطلان عقد نکاح را فراهم نماید. در حقیقت این شروط با مقتضای ذات عقد نکاح در تضاد هستند و عنوان کردن آنها حتی در شرایطی که مورد توافق طرین عقد نکاح قرار گرفته، منجر به ابطال عقد نکاح خواهد شد.

بر اساس ماده ی 233 قانون مدنی، شروط زیر باطل است و می تواند موجبات بطلان عقد نکاح را فراهم نماید:

1. شروط خلاف مقتضای ذات عقد
2. شروط مجهول

در رابطه با شروط مبطل عقد نکاح بایستی متذکر شویم که این دسته از شروط با ذات عقد در تضاد آشکار هستند و انجام آن می تواند عقد نکاح را با خطر بطلان مواجه کند. برای مثال: فلسفه اصلی تشکیل زندگی مشترک و عقد نکاح تشکیل خانواده و برقراری روابط جنسی به شکل قانونی و صحیح است. حال تصور کنید زنی در ضمن عقد نکاح خود شرط می کند که حاضر به تمکین خاص از همسر خود نیست و عدم انجام وظایف زوجیت شرط شده است. در واقع شرط می شود که همسر او نباید رابطه جنسی با او داشته باشد. طبیعتا چنین شرطی با ذات عقد در تضاد آشکار قرار دارد و توافق در مورد آن می تواند ذات عقد را با بطلان و انحلال مواجه نماید.

ارائه مشاوره حقوقی با وکیل خانواده

عقد نکاح سرآغاز توافقات و تعهداتی است که حقوق و وظایف متقابل زن و مرد را رقم می زند. زن و مرد هریک این اختیار را دارند که شروط و توافقاتی را برای شریک زندگی خود مطرح کنند و زندگی مشترک خود را آغاز نمایند. اما بایستی در نظر داشت که این شروط در راستای بهبود شرایط زندگی مشترک تعیین شوند. در غیر این صورت می تواند ذات عقد را با مساله ی بطلان و انحلال مواجه نموده و فلسفه ی اصلی عقد نکاح از بین برود.

انجام مشاوره حقوقی با وکیل متخصص خانواده و باتجربه در این امر می تواند جزئیات و نکات حقوقی ارزشمند و مفیدی در اختیار شما قرار دهد و به سوالات حقوقی شما در این زمینه پاسخ می دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با فرنیان فر وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.